Jakiś czas temu pracowałam z parą, w której Wycofujący się partner wypowiedział bardzo ciekawą uwagę. Szczególnie interesującą, ponieważ pochodziła od Wycofującego się, który był jednocześnie osobą bez żadnego psychologicznego zaplecza. Para zakończyła proces deeskalacji i poświęciliśmy sesję na wejście w proces Ponownego Zaangażowania Wycofującego się partnera. Na zakończenie sesji Wycofujący się powiedział: „Jest coś zupełnie innego w tym, co dzieje się, gdy przychodzimy tutaj. Nie jestem pewien, co to jest, ale rozumiem rzeczy w całkiem inny sposób. Mmm… Wiesz, myślę, że wiem, co to jest. To na czym się skupiamy! Ty po prostu przesiewasz przez sito wszystkie rzeczy, które nie mają znaczenia i pomagasz nam zobaczyć, co naprawdę, naprawdę dzieje się w środku.” Potem zrobił pauzę i powiedział, „No tak, pewnie to dlatego, że to jest Terapia Skoncentrowana na Emocjach (EFT).” Wszyscy się zaśmialiśmy.
Ale to naprawdę nie jest śmieszne.
Ten klient zorientował się, co ma znaczenie, co sprawiało, że zachodziły zmiany. W jaki sposób EFT jest inne? Tak, to naprawdę chodzi o to na czym się skupiamy. Aby doprowadzić do zmiany, skupiamy się na emocjach więziowych. To właśnie emocje więziowe, czyli relacyjnie motywowane emocje pierwotne, napędzają reaktywny wzorzec między partnerami. To właśnie pogłębienie kontaktu z emocjami pierwotnymi pomaga tworzyć zmiany. Jako terapeuci EFT koncentrujemy się na dotarciu do sedna sprawy, do głębokiego korzenia lęku, który blokuje połączenie.
Ten artykuł mówi o tym, kiedy i jak pogłębiać kontakt z emocjami więziowymi (pierwotnymi). Wychodzę z założenia, że wiesz, co to jest afekt więziowy i dlaczego się na nim skupiamy. Więc, zamierzam po prostu od razu zagłębić się w to, kiedy i jak pogłębiać kontakt z emocjami pierwotnymi.
Kiedy
Kiedy skupiamy się na emocjach pierwotnych w pracy na Etapie 1 (w Kroku 3), nacisk kładziemy na dotarciu do nich . Zdobywamy do nich dostęp, aby móc umieścić je w ramie negatywnego cyklu. Celem pracy na Etapie 1 jest pomoc parze w rozpoznaniu jej negatywnego cyklu – wraz z leżącymi u jego podstaw emocjami pierwotnymi i sposobem, w jaki napędzają one ten cykl.
To właśnie podczas Kroków 5 i 6 nacisk kładziony jest na pogłębianie kontaktu z emocjami więziowymi. Poprzez skupienie na pogłębieniu tego zaangażowania, przygotowujemy grunt pod zmianę drugiego rzędu – tj. zmianę powstającą dzięki doświadczaniu i odegraniu nowej pozycji, co zmienia uprzednio sztywne, automatyczne sposoby reagowania (Krok 7).
Jak uzyskać dostęp do emocji pierwotnych (więziowych)
Podczas sesji w zeszłym tygodniu, Wycofujący się był w trakcie Kroku 5, uzyskując dostęp do swojego doświadczenia czucia się małym, bezradnym i rozdartym. Opisał, że chce aprobaty żony i dlatego spełnia jej żądania, ale przez cały czas źle się z tym czuje.
Poniższe przykłady pochodzą z pracy z nim.
Po pierwsze, to co oczywiste. Aby pogłębić zaangażowanie w emocje pierwotne, musisz uzyskać do nich dostęp. Dostęp do afektu więziowego można uzyskać, przywołując ponownie sygnał będący ich wyzwalaczem (komunikat od partnera lub jego/jej zachowanie) lub reaktywną emocję, podobnie jak w Etapie 1. Dostęp do emocji więziowych można również uzyskać, przywołując ponownie niezaspokojoną potrzebę lub zagłębiając się prosto w nią. Poniżej znajdują się przykłady.
1. Ponowne przywołanie sygnału (wyzwalacza)
Przykład z wykorzystaniem pytania przywołującego, po którym następuje empatyczne przypuszczenie:
„Co się z tobą dzieje w środku, kiedy P. (partner Domagający się) pyta cię: „Zrobisz dziś obiad czy nie?” po tym, jak już powiedziałeś jej, że się tym zajmiesz? Czy to uderza w to miejsce, o którym rozmawialiśmy wcześniej, w którym czujesz się okropnie, jakbyś znowu coś zrobił nie tak, jakbyś znowu jej nie zadowolił?”
2. Przywołanie reaktywnej emocji
Przykład (odzwierciedlenie obecnego doświadczenia z wykorzystaniem emocji więziowych, po którym następuje pytanie przywołujące): „Ach, więc w tej chwili czujesz się zamknięty i zamrożony. Pojawia się to okropne uczucie, że nie potrafisz zrobić tego we właściwy sposób dla P. Zamykasz się i zamrażasz, gdy w jakiś sposób zdajesz sobie sprawę, że nie potrafisz dorównać jej oczekiwaniom. Pomóż mi zrozumieć co się dzieje w Tobie.”
3. Przywołanie niezaspokojonej potrzeby
Przykład (odzwierciedlenie niezaspokojonej potrzeby więziowej, po którym następuje pytanie przywołujące): „Słyszę cię. Czujesz się tak źle i tak bardzo chcesz, aby P. zauważyła wszystkie twoje wysiłki, które podejmujesz, aby utrzymać wasz związek bezpiecznym, żeby była z tobą szczęśliwa. Ty naprawdę chcesz, żeby wiedziała jak bardzo ci zależy i jak bardzo starasz się, żeby jej było dobrze. Czy możesz mi powiedzieć, jak to jest, chcieć tego tak bardzo i nie być pewnym, że to działa?”
4. Przechodzenie bezpośrednio do afektu więziowego za pomocą interpretacji i powtarzania obrazów wykorzystanych przez klienta w mniej ukierunkowanych rozmowach.
Przykład:
„W zeszłym tygodniu wspomniałeś o tym miejscu, w którym czułeś się naprawdę niekomfortowo stojąc przed P. z tymi uczuciami bycia lekceważonym i złym na siebie, z tym lękiem przed odrzuceniem, który jak opisałeś, wysyła cię za ten mur. Czy możemy wrócić do tego miejsca w tej chwili? Tego miejsca, w którym czujesz się jakbyś został wyrzucony z łodzi, kiedy P. po prostu ma dość a ty się obawiasz, że ona już cię nie chce.”
Autorką artykułu jest Rebecca Jorgensen – certyfikowana trenerka EFT z USA.
Artykuł został oryginalnie opublikowany po angielsku w newsletterze ICEEFT nr 3 (jesień 2009). Tłumaczenie za zgodą ICEEFT (Międzynarodowe Centrum Doskonałości w EFT).
Przetłumaczyła Grażyna Kasprzyk – psycholożka, certyfikowana terapeutka par EFT, superwizorka EFT w trakcie szkolenia.
Korekta: Magdalena Sękowska, Beata Zielińska-Rocha
