Uwaga: ten artykuł jest drugim z serii „EFT Tapas”. Ciesz się tym małym, lekkostrawnym kęsem EFT i pozwól, aby dodawał ci energii, gdy pomagasz swoim parom poruszać się w Etapie 1 terapii.
Wszyscy wierzymy w moc odegrań, jednak mogą one być zagmatwane, a nawet onieśmielające. Moim zdaniem odegrania są ostatecznym celem sesji EFT. Gdy pomagamy parom odkrywać zamaskowane lub ukryte doświadczenia, stają się one jasne, wyraziste, a my możemy wtedy pomóc parom w otwartym dzieleniu się nimi, aby zbudować bezpieczną więź. Docelowo chcemy, aby partnerzy umieli dzielić się swoimi czułymi miejscami bez naszej interwencji. Dlatego ważne jest, że pomagamy im to zrobić najpierw w pokoju terapeutycznym!
Kiedy zaczynamy używać odegrań? Jak najszybciej – już na pierwszej sesji! Celem tego artykułu nie jest opisanie drogi prowadzącej do odegrania ani sposobów skonfigurowania odegrania, ale raczej dostarczenie serii migawek ilustrujących jak może wyglądać odegranie w każdym z czterech Kroków Etapu 1 terapii. Cel każdego Kroku zostaje uwzględniony przez terapeutę i wpływa na kierunek odegrania, krok po kroku. Efekt odegrań w EFT jest w dużej mierze powiązany z przygotowaniem odegrania, jego reżyserowaniem i przetwarzaniem. Proszę zajrzeć do artykułu autorstwa Tilley & Palmer z 2013r. opublikowanego w JMFT, Enactments in Emotionally Focused Therapy for Couples: Shaping moments of contact and change (Odegrania w Terapii Skoncentrowanej na Emocjach dla Par: Kształtowanie momentów kontaktu i zmiany), aby uzyskać więcej informacji.
Krok 1: Sojusz terapeutyczny, diagnoza i tworzenie wspólnego planu terapii.
Jednym z celów Kroku 1 jest opracowanie wspólnego planu terapii. Dla wielu par nie jest w ogóle jasne, czy takowy posiadają. Przeprowadzanie diagnozy i badanie historii związku może być okazją do jednego lub więcej odegrań, które pomagają skrystalizować wspólne cele terapii. W Kroku 1 odegrania nie są tak powszechnie stosowane, ponieważ nie wszystkie pary mogą ich potrzebować. Jednak ta interwencja może dać terapii zastrzyk nadziei, nawet jeśli zostanie zastosowana tylko raz.
A: Odegranie związane z zaangażowaniem w terapię (to może się zdarzyć przed zaangażowaniem się w relację).
Para ma długą historię obustronnego wycofywania się, w której Domagający się partner poddał się dekadę temu. Mają bardzo niskie zaangażowanie emocjonalne. Jest dużo ambiwalencji, która maskuje strach. Terapeuta uprawomocnił doświadczenie każdego z partnerów i zaczął śledzić ich cykl. To daje im odwagę, by zaryzykować badanie swojego związku i aby podzielić się następującymi informacjami:
Partner 1 (niepewnym głosem): Mam poczucie, że nasz związek jest martwy od lat, a my po prostu chodzimy wokół siebie na paluszkach i już nie rozmawiamy. Nic nie czuję w środku, więc nawet nie wiem, dokąd to zmierza. Ale zdaję sobie sprawę, że jestem tutaj, aby zobaczyć czy zdołamy to naprawić.
Partner 2 (drżącym głosem): To mi pomaga. Będę przychodzić na te sesje z tobą, aby zobaczyć, co się wydarzy. Ja też nie jestem gotowy się poddać. Jednak nie oczekuj ode mnie zbyt wiele.
B: Odegranie związane z zaangażowaniem w relację.
Para heteroseksualna, w której mąż miał powtarzające się romanse, ale nie jest już w nie zaangażowany. Żona jest, co zrozumiałe, sceptyczna i nieufna. Gdy zaczynamy zgłębiać ich historię oddalenia i zdrady, wyraża panikę związaną z niepewnością, czy kiedykolwiek jeszcze będzie mogła czuć się przy nim bezpieczna. To porusza męża. Terapeuta potwierdza jego zaangażowanie w związek. Zwróć uwagę, że dzielenie się tym z partnerem jest o wiele potężniejsze dla pary niż gdy przechodzi to tylko przez terapeutę.
Mąż: Wiem, że trudno ci w to uwierzyć, trudno ci też zaufać, że cię w ogóle kocham. Wiele przeszedłem i zrozumiałem, że chcę żeby nam się udało. Chcę przejść przez to wszystko i być z tobą.
Żona (bardzo miękkim głosem): Myślę, że trochę ci wierzę. Sposób, w jaki to mówisz, brzmi inaczej.
Często wspólny cel terapii wyłania się nawet wyraźniej poprzez te odegrania, a to pomaga terapeutom jasno widzieć mapę terapii.
Krok 2: Opisz i uznaj negatywny cykl interakcji.
Celem Kroku 2 jest, aby każdy z partnerów zobaczył swój udział w cyklu, doświadczył go. Przywiązaniowy wyzwalacz , pełen zagrożenia, jest powiązany z tendencją do działania/zachowaniem i emocją wtórną. Docieramy do postrzegania opartego na przywiązaniu (obraz siebie i drugiej osoby), do nadawanych znaczeń. Partnerzy mogą dzielić się tą nową, wyłaniającą się świadomością.
A. Odegraj pozycję (domaganie się lub wycofanie) w cyklu (w tym emocję wtórną) i połącz je z wyzwalaczem.
Partner 1: Kiedy widzę ten drewniany wyraz na twojej twarzy, wiem, że robię się bardzo głośna i kontrolująca z moim milionem pytań. Staję się groźna, wściekam się, żeby do ciebie dotrzeć.
Partner 2: Kiedy robisz się głośna i groźna, zamieram od razu i zamykam się, a teraz widzę, że staje się to częścią naszego tańca. Cofam się, chowam; nie wiem jak zatrzymać ten potop. Więc kiedy się złościsz, cofam się do mojej bezpiecznej dziury.
B. Odegraj percepcje stworzone/podtrzymywane przez cykl.
W przypadku niektórych par pomocne jest również dzielenie się swoim postrzeganiem opartym na przywiązaniu. To może stać się naturalnym pomostem do Kroku 3.
Partner 1: Kiedy widzę ten drewniany wyraz na twojej twarzy, bardzo szybko przemieszczam się do tego miejsca, gdzie myślę, że cię nie obchodzę, że nie myślisz o mnie, troszczysz się o nią. Jestem nadmiarowa, a ty mnie nie chcesz. (zaczynają płynąć łzy)
Partner 2: A kiedy widzę twój gniew, mówię sobie, że to moja wina; Nigdy, przenigdy nie wydostanę się z tej dziury, ponieważ tak bardzo schrzaniłem sprawę. Sposób, w jaki cię zawiodłem, spowodował nieodwracalne szkody. (drżenie głosu)
Krok 3: Uzyskaj dostęp do pierwotnych emocji leżących u podstaw negatywnego cyklu.
Uznanie reaktywnych emocji wtórnych i obrazu siebie i drugiego w ramie więziowej pomaga parom zejść do emocji pierwotnych. To jest okazja do odegrania w Kroku 3. Zwróć uwagę, że nadal możemy używać sygnałów więziowych, które wyzwalają cykl, ale teraz łączymy je z bardziej wrażliwymi, pierwotnymi emocjami.
Partner 1 (ze łzami): Kiedy mi powiedziałeś, że musisz jechać w tę podróż służbową, która wypadła w ostatniej chwili, naprawdę się przestraszyłam. Co jeśli będziesz poza zasięgiem? Co jeśli z kimś się spotkasz? Zawsze żyję w strachu przed utratą ciebie. To jak panika, która nigdy nie znika.
Partner 2 (później w trakcie tej samej sesji): Nieważne jak bardzo się staram, nadal jesteś na mnie zła. Czuję jakbym był w głębokim dole porażki, z którego nigdy się nie wydostanę. Zawiodłem ciebie i to jest najstraszniejsze uczucie na świecie… z niczym nie może się równać. (Mięśnie twarzy zaczynają się poruszać, oczy wypełniają się smutkiem. Zauważ, że czasami samo odegranie pogłębia pierwotną emocję, szczególnie u Wycofującego się).
Krok 4: Przeformułuj problem w kategoriach negatywnego cyklu i leżących u podstaw emocji i potrzeb związanych z przywiązaniem.
Para spędziła wystarczająco dużo czasu w Etapie 1 terapii, aby zyskać wewnętrzne poczucie swojego cyklu. Teraz są w stanie powiązać swoją reaktywność z pierwotnymi emocjami i niezaspokojonymi potrzebami przywiązaniowymi oraz dzielić się nimi.
Istnieją dwa przeformułowania w Kroku 4. Pierwsze może być postrzegane jako „przeformułowanie pionowe” pętli nieskończoności obrazującej cykl. Drugie to „przeformułowanie po przekątnej” pętli nieskończoności.
A. Odegraj przeformułowanie tego, co dzieje się dla odgrywającej osoby, w jej self (pionowe).
Partner 1, ze łzami: Kiedy tak okropnie złoszczę się na ciebie i grilluję cię raz za razem o to jak ci miął dzień i co robiłeś, tak naprawdę mówię: Kochanie, jestem przestraszona. Byłam poza zasięgiem twojego radaru przez cały dzień. Czy znów byłeś z nią w kontakcie? Potrzebowałam wieści od ciebie i nie mogłam się do ciebie dobić. Poczułam desperację. Więc zaatakowałam cię milionem pytań, gdy tylko przestąpiłeś próg. To moja panika mówiła.
B. Odegraj przeformułowanie dotyczące wpływu na partnera (po przekątnej).
Partner 1, później w tej samej sesji: „A kiedy to robię, widzę, jak to po prostu odpycha cię jeszcze dalej. Nie ma sposobu, żebyś mógł dostrzec mój strach lub panikę. Teraz rozumiem, że wszystko co widzisz, to ta zezłoszczona osoba, która jest przepełniona nieufnością. I dlatego ty nie możesz mnie uspokoić, bo jedyne, co możesz zrobić, to bronić się — że nie jesteś nadal w kontakcie z tamtą kobietą, że nie jesteś tylko jednym wielkim niepowodzeniem. Ty po prostu chcesz się czuć ze mną dobrze, ale nie możesz mnie uspokoić, ponieważ cię atakuję.
Partner 2, pod koniec sesji: Teraz wiem, że zachowujesz się w ten sposób, gdy przypominają ci się moje zdrady. Ty się boisz, a nie wściekasz! Gdy sobie to uświadamiam, staję się znacznie mniej defensywny i wiem, wyjaśnienia i racjonalizacje nie działają. Właściwie jest mi smutno, że tak utykamy tutaj. Zaczyna do mnie docierać, co ty tak naprawdę mówisz i to sprawia, że chcę cię uspokoić, zamiast się odsuwać.
Pogłębianie procesu Etapu 1 jest odzwierciedlane przez stopniowe pogłębianie odegrań. Ponieważ to nie jest model liniowy, będziemy krążyć po Etapie 1 wielokrotnie, powtarzając choreografię odegrań wielokrotnie i na coraz głębszym poziomie, dopóki nie domkniemy procesu deeskalacji.
Do dyskusji w grupie (lub samodzielnej refleksji):
- W jaki sposób każde z odegrań odzwierciedla Krok terapii, w którym się odbywa?
- Jak myślisz, w jaki sposób każde odegranie wpływa na proces pary?
- Czy możesz pomyśleć o odegraniach w Krokach 1-4, dla konkretnej pary, z którą pracujesz? Jak to może pomóc tobie i partnerom, gdybyś robił więcej takich odegrań?
Autorką artykułu jest Yolanda von Hockauf – Med., RMFT, ceryfikowana terapeutka, superwizorka i trenerka EFT z Vancouver (Kanada). Pracuje w Vancouver Couple & Family Institute
Artykuł został oryginalnie opublikowany po angielsku w newsletterze ICEEFT nr 35, jesień 2017. Tłumaczenie za zgodą ICEEFT (Międzynarodowe Centrum Doskonałości w EFT).
Przetłumaczyła Grażyna Kasprzyk – certyfikowana terapeutka EFT.
