Zasiewanie więzi

Terapeuci EFT charakteryzują się postawą zorientowaną na przywiązanie i są ukierunkowani na budowanie bezpiecznej, pewnej więzi pomiędzy partnerami. Specyficzne interwencje zorientowane na zasiewanie więzi (ang. seeding attachment) to środek do osiągnięcia tego celu.

W literaturze EFT, zasiewanie więzi jest zwykle opisywane jako interwencja z Fazy 2, używana również w Fazie 1 jako narzędzie budowania nadziei. W Fazie 2 zasiewanie więzi jest wykorzystywane w celu zaproszenia partnerów do wyobrażenia sobie możliwości bezpośredniego, emocjonalnego zaangażowania się w relację poprzez podzielenie się z partnerem swoimi wrażliwymi, pierwotnymi emocjami i poproszenie o to, czego potrzebują, aby poczuć się bezpiecznie i pewnie ze sobą nawzajem.

W praktyce, zasiewanie więzi jako interwencja jest wykorzystywane przez terapeutów EFT na różne sposoby w całym procesie terapii – z różną intensywnością i w różnym rytmie. Pokazują to przede wszystkim badania procesu terapii zorientowane na głębię doświadczania emocjonalnego.

Zrobiłam wywiad z ośmioma doświadczonymi trenerami EFT i wykorzystałam metodologię Interpretative Phenomenological Analysis (IPA), aby wychwycić i przeanalizować trzy doświadczenia każdego z trenerów związane z wykorzystywaniem interwencji „zasiewania więzi”.

Zidentyfikowałam sześć głównych sposobów zasiewania więzi, które stosują badani trenerzy:

Przeformułowanie w kategoriach przywiązania.
Torowanie pragnień.
Torowanie wrażliwości i zwracania się do partnera.
Wyobrażanie sobie możliwości.
Zasiewanie wyobrażeń i scenariuszy.
Pielęgnowanie kiełkującej więzi.

Sześć sposobów zasiewania więzi

1. Przeformułowanie w kategoriach przywiązania

Nie wystarczy „zobaczyć”, że to co się dzieje pomiędzy partnerami ma związek z przywiązaniem. Warunkiem skuteczności terapeuty jest bezpośrednie powiązanie tego, co się dzieje z tym, jak ważna jest relacja oraz z zachowaniami, postrzeganiem i uczuciami. To oznacza konkretne powiązanie tego, co się dzieje, co się nie dzieje lub co mogłoby się dziać pomiędzy partnerami z tym – jak istotne z perspektywy przywiązania – jest poczucie bycia ważnym dla siebie nawzajem. Utrzymanie tego kierunku w sesji jest kluczowe, aby móc ożywić i wzmacniać więź pomiędzy partnerami. Głównym sposobem osiągnięcia tego są przeformułowania w kategoriach przywiązania, często nauczane i stosowane w EFT.

Badany trener A: „Wszystko o czym mówisz, odnoszę do więzi, aby „zobaczyć” czy to rzeczywiście odnosi się do więzi.”

Przykład: Jak to jest usłyszeć, że jesteś dla niego taka ważna, że, o ironio, on się zamyka ponieważ jesteś taka ważna.

2. Torowanie pragnień

Wszyscy trenerzy EFT wierzą, że przywiązanie jest paliwem EFT. Podkreślają wagę nie tylko zauważania wątków związanych z przywiązaniem, ale również torowania u klientów od samego początku pragnienia bezpieczniejszej więzi. Naszym celem jest doświadczanie pragnienia, a to wymaga bycia dostrojonym, aby usłyszeć pragnienia ukryte pod warstwą krytyki, narzekania czy obronnych stwierdzeń. Zasiewanie więzi wygląda i brzmi inaczej w zależności od domyślnej strategii radzenia sobie danego partnera. Dla partnerów domagających się, chodzi o torowanie pragnienia bliskości i podłączenia, podczas gdy dla partnerów wycofujących się chodzi bardziej o torowanie pragnienia bezpieczeństwa i akceptacji.

Badany trener B: „Uważam, że chodzi o stymulowanie pragnień. Im bardziej pragnienia są obecne w gabinecie, tym większą mamy przewagę. Im więcej jest w gabinecie siły w postaci podłączenia do pragnienia, tym bardziej przywiązanie pracuje na naszą rzecz, a proces zachodzi organicznie.”

Przykład: „Tak… Nie chodzi tylko o to, że się złościsz, ale o to, że złościsz się ponieważ nie możesz go znaleźć. Nie jesteś smutna, po prostu smutna. Jesteś smutna, ponieważ tęsknisz za nim. Naprawdę chcesz, żeby się przed tobą otworzył.”

3. Torowanie wrażliwości i zwracania się do partnera

Zasiewanie więzi zostało już zidentyfikowane jako wstępna część procesu złagodnienia domagającego się partnera, przełomowego wydarzenia Fazy 2 terapii (Bradley i Furrow, 2004). Jest ono specyficznym sposobem przywoływania lęków, które blokują sięganie po więź, poprzez ożywianie tych lęków na sesji, w celu ich ponownego obejrzenia w warunkach wzajemnej wrażliwości, podatności na zranienie i dostrojenia do siebie nawzajem. Oczekiwanym efektem zastosowania interwencji zasiewania więzi jest zwrócenie się klienta do swojego partnera i spotkanie się partnerów w obszarze wrażliwości klienta.

Badany trener A: „Jeśli naprawdę chcesz, żeby to ziarenko wykiełkowało, musisz skłonić klientów do wejścia w obszar emocjonalnej wrażliwości związanej z więzią, którą muszą się podzielić z partnerem, a partner musi tę wrażliwość dostrzec. Ziarno zaczyna naprawdę kiełkować, kiedy partner zacznie je dostrzegać i akceptować. To jest nawóz dla ziarna, to jest woda i słońce, które sprawiają, że z ziarna coś wyrasta.”

Przykład: Nigdy nie byłabyś w stanie mu powiedzieć: „Boję się, że jest ci ze mną za ciężko. Wiem, że tak jest. Zawsze tak było.” Tak, niemożliwością byłoby mu to powiedzieć. Ciężko ci mówić takie rzeczy, kiedy czujesz się osamotniona. Co najgorszego mogłoby się stać?

4. Wyobrażanie sobie możliwości

W tym sposobie zasiewania więzi nacisk jest położony na wyobrażanie sobie jak wygląda, i jakie uczucia wzbudza bezpieczna relacja. Terapeuta jeszcze nie zachęca do zwrócenia się po nią do partnera. Terapeuta uprawomocnia klienta, gdy ten jest zablokowany przez swoje lęki i jednocześnie maluje obraz tego, co jest możliwe, o ile klient zaryzykuje i zwróci się do partnera w bezpieczny sposób. To sposób na zobaczenie tego, co się nie dzieje w związku, a co mogłoby się dziać. Terapeuta wykorzystuje tu bezpośrednie i pośrednie podpowiedzi, tak aby klient wyobraził sobie możliwość bezpiecznej więzi.

Badany trener C: „Bez jakiejkolwiek presji z mojej strony, uprawomocniam to, że dla nich to jest niewyobrażalne, że to całkowicie nieznane terytorium. Tym jest według mnie zasiewanie więzi. To jest jak torowanie możliwości bezpiecznej wymiany, pokazywanie klientowi, jakby to mogło wyglądać.”

Torowanie pośrednie: „Nie potrafisz sobie wyobrazić, że zwracasz się do niego i mówisz: ‘Potrzebuję cię i potrzebuję wiedzieć, że jestem dla ciebie ważna’. Nie rozważasz powiedzenia mu tego. Nie mogłabyś sobie tego wyobrazić, prawda?”

Torowanie bezpośrednie: „Chcę, żebyś sobie to wyobraziła. Jak by to było, gdybyś miała to zrobić? Co się dzieje? Potrafisz to sobie wyobrazić?”

5. Zasiewanie wyobrażeń i scenariuszy

Gdy dla klientów bezpieczne przywiązanie jest nieznanym lądem, przywoływanie przez terapeutę nacechowanych emocjonalnie wyobrażeń oraz emocjonalnie pobudzających scenariuszy bezpiecznego przywiązania w doświadczeniowy sposób, pobudza wrodzone pragnienie więzi ze znaczącymi osobami. To sprawia, że nieznany ląd przywiązania staje się mniej nieznany i zostaje przywołany do świadomości jako coś możliwego.

Ożywiamy więź na sesji, dostrajając się do specyficznego kontekstu i historii danej osoby. Robimy to poprzez eksponowanie słów używanych przez klienta, jego wyobrażeń i wspomnień, aby odmalować obraz tego, czego klient się bał, czego mu brakowało i czego pragnął. W ten sposób tworzymy sugestywne wyobrażenie, tego co mogłoby być możliwe, w oparciu o to, czego konkretnie brakowało w doświadczeniu więzi danego klienta w obszarze podejmowania ryzyka i zwracania się do innych po otuchę, troskę i ukojenie.

Badany trener C: „Próbuję dać im wyobrażenie tego jak wygląda bezpieczne przywiązanie, tak aby mogli zacząć w nie wierzyć, aby zaczęli wierzyć, że jest ono możliwe oraz aby zaczęli ku niemu zmierzać.”

Przykład:

Klient: Niosę ten ciężar sama. To duży ciężar.

Terapeuta: Czy potrafisz sobie wyobrazić, że on niesie ten ciężar z tobą? Że zwracasz się do niego i mu to mówisz, a on odpowiada: ‘W porządku. Jestem przy tobie. Zróbmy to razem.’ Nie potrafisz sobie wyobrazić, że on mógłby przyjść i przyłączyć się do ciebie?

6. Pielęgnowanie kiełkującej więzi

Zasiewanie więzi wymaga powtarzania, ponieważ nie możemy oczekiwać, że ziarno przywiązania zacznie kiełkować od razu, a klienci szybko przesuną się w bezpieczniejsze miejsce. Zasiewanie więzi oznacza również wychwytywanie oraz świętowanie kiełków więzi pojawiających się dzięki momentom bezpiecznego podłączenia emocjonalnego między partnerami w trakcie sesji i poza nimi.

Badany trener B: „Wyraźnie i jasno mówisz o ich (tu: kiełków więzi) pojawianiu się, następnie je pielęgnujesz, podtrzymujesz, lekko popychasz do wzrostu. Razem się im przyglądacie, cieszycie się nimi, zachwycacie. Pomagasz klientom je dostrzec i doświadczyć ich w pełni, na najwyższym możliwym w danym momencie poziomie…”

Przykład: „Zauważcie proszę, co się tu właśnie stało. Oboje podjęliście ogromne ryzyko i wpuściliście partnera do naprawdę czułych miejsc w waszym wnętrzu.”

Sześć obszarów wymienionych powyżej obrazuje sposób, w jaki terapeuta EFT może wykorzystywać interwencje zasiewania więzi w trakcie całego procesu terapii. Ostatecznym celem zasiewania więzi jest zmiana obrazu siebie, drugiej osoby oraz związku. Staje się to wyraźne, kiedy negatywne postrzeganie siebie nawzajem zmienia się na bardziej pozytywne, a partnerzy zaczynają być w stanie zwracać się do siebie w bezpieczny sposób, aby się dzielić sobą i prosić o to, czego potrzebują.

Więcej materiałów na temat zasiewania więzi (po angielsku) znajdziesz tu:

Dr Rebecca Jorgensen Trainer Talk Interview on Seeding Attachment with Helene Igwebuike: https://youtu.be/OGGuYloTGkA
We Heart Therapy Interview on Seeding Attachment with Helene Igwebuike: https://youtu.be/qs0wrBqTnAE
Seeding Secure Attachment by Helene Igwebuike: https://youtu.be/35yI0VehCD4

Autorką artykułu jest Helene Igwebuike – terapeutka, superwizorka i trenerka EFT z Londynu (Wielka Brytania).

Artykuł został oryginalnie opublikowany po angielsku w newsletterze ICEEFT nr 48, zima 2020/21. Tłumaczenie za zgodą ICEEFT (Międzynarodowe Centrum Doskonalenia w EFT).

Przetłumaczyła Beata Zielińska-Rocha – certyfikowana terapeutka EFT, certyfikowana terapeutka Stowarzyszenia INTRA, współzałożycielka Stowarzyszenia EFT Polska (PSEFT) oraz Ośrodka Psychoterapii W Relacji w Warszawie.